Kroniek van een ondraaglijk cliché

Ik houd al heel lang een lijstje bij van bbb's: bruikbare bekende boektitels. Dat zijn titels van vermaarde literaire meesterwerken waarop te pas (en vaak te onpas) wordt gealludeerd. Meestal door journalisten die intellectueel uit de hoek willen komen of uitgevers die om een pakkende boektitel verlegen zitten en te lui zijn om er zelf een te bedenken.

De grote magisch-realistische auteur Gabriel Garcia Márquez geniet de twijfelachtige eer om deze lijst met maar liefst twee titels aan te voeren. Vanochtend was het weer raak: 'Kroniek van een aangekondigd ontslag', kopte de Standaard boven een artikel over de geplaagde voetbaltrainer van Standard Luik.

Dit puike procedé kun je nog makkelijker toepassen op dat andere beroemde boek van Márquez 'Liefde in tijden van cholera'. Vervang het laatste woord door om het even wat (kanker, eenzaamheid, oorlog, Facebook) en voilà: je hebt een naam voor je boek of televisieprogramma die klinkt als een klok. Wel een klok waarvan het geluid inmiddels genoegzaam bekend is.

Een eervolle derde plaats in het lijstje is er voor 'De ondraaglijke lichtheid van het bestaan' van Milan Kundera, een titel die zijn populariteit dankt aan de mogelijkheid om er alles wat dom, lichtzinnig en oppervlakkig is mee te hekelen, van milieurapportages tot de nieuwste film van Woody Allen. Onlangs stuitte ik op een wel heel kras voorbeeld: 'De ondraaglijk lichtheid van Maggie de Block' (noot voor de Nederlandse lezer: Maggie is een nogal zwaarwichtige Vlaamse minister).

Tussen al die ondraaglijke herhaling van literaire verwijzingen duikt ook wel eens een pareltje op. In een oud nummer van de Donald Duck kwam ik een keer een verhaal tegen over de boekenverzameling van Goofy, die onder meer de 'De Ontdekking van de Zemel' bevatte, van ene Harry Muesli.