Pas later begreep ik dat dit een poging tot sekseneutrale taal was, dankzij een prangend college van Agnes Verbiest over 'gendergevoelig taalgebruik'. Daar leerde ik dat taal onderhuids, onopgemerkt, een voertuig kan zijn van kwalijke, seksistische gedachten. En omdat het nu eenmaal eenvoudiger is om de taal te veranderen dan de wereld (zo lijkt het althans), dienden wij ons te verdiepen in het 'gendergevoelig formuleren', om zo een proces van bewustwording op gang te brengen. Deze zienswijze werd niet door alle studenten gedeeld, en woorden als 'moralisme' en 'indoctrinatie' waren niet van de lucht. Ook buiten de collegezalen stuit(t)en Agnes' ideeën op veel woede en hoon en weinig gendergevoeligheid.
Toch vind ik Agnes' streven oprechter dan dat van de taalverbeteraars die met eufemistisch, bedekkend taalgebruik mens- en wereldbeeld proberen bij te sturen. 'Hij spreekt met fluwelen tong' zegt men in China van iemand die anderen naar de mond praat. En dat is in taalkundige zin wat iemand doet die potsierlijke taal bezigt als 'Turkse mensen' en 'interieurverzorgster'. Hij schotelt ons bovendien een valse werkelijkheid voor waarin niets negatief, onaangenaam of minder gewenst is, althans niet als zodanig ervaren en beoordeeld mag worden. Minpunten worden aldus 'verbeterpunten', mensen met een handicap zijn 'andersvalide' en wie eenzaam thuis zit 'brengt de avonden met zichzelf door' (werkelijk gehoord). Maar wat schiet iemand zonder diploma ermee op als we hem (of haar, excusez-moi) een 'persoon met een afstand tot de arbeidsmarkt' noemen? De banen zullen hem evenmin toevloeien als toen hij/zij nog een 'onplaatsbare werkeloze' was.
Hiermee pleit ik niet voor beledigende of kleinerende benamingen voor mensen met een kleurtje, vlekje of een deukje ('met een hoek af' wordt dat hier genoemd). Maar vroeg of laat heten bange politieagenten ineens 'andersdapperen', net zoals in het kinderhoorspel 'Het meisje met de gouden glimlach'. En dat was toch als grapje bedoeld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten